Hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp là một dấu hiệu đặc biệt ngoài da, có giá trị cao trong lâm sàng và là một trong 7 tiêu chuẩn chẩn đoán viêm khớp dạng thấp ACR. Tìm hiểu và nhận biết hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp sẽ giúp bạn sớm phát hiện bệnh viêm khớp dạng thấp và có phương án điều trị kịp thời.
Viêm khớp dạng thấp là một căn bệnh tự miễn, đặc trưng bởi hiện tượng viêm mạn tính các tổ chức liên kết của màng hoạt dịch. Tổn thương ở viêm khớp dạng thấp là tổn thương chủ yếu ở khớp ngoại vi. Bệnh tiến triển từ từ nhưng nếu không được điều trị kịp thời và kiểm soát tốt sẽ dẫn đến teo cơ, biến dạng dính và cứng khớp, thậm chí gây tàn phế.
Viêm khớp dạng thấp
Nguyên nhân gây viêm khớp dạng thấp hiện còn chưa được làm rõ, tuy nhiên các nhà khoa học cho rằng đây là căn bệnh có sự tham gia của nhiều yếu tố như tác nhân gây bệnh (virus, vi khuẩn…), cơ địa (liên quan đến giới tính và tuổi), di truyền (tỉ lệ mắc bệnh cao ở những người thân trong gia đình).
Hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp là gì?
1 – Đặc điểm của hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp
Hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp là một dấu hiệu đặc biệt ngoài da của bệnh viêm khớp dạng thấp. Có từ 10-20% trường hợp viêm khớp dạng thấp xuất hiện các hạt dưới da ở giai đoạn toàn phát.
Đây là các hạt hay cục nổi gồ lên bề mặt da, chắc và không di động, kích thước từ 5-10 mm, không gây đau, có thể nhìn thấy và sờ thấy. Hạt thấp thường xuất hiện ở mặt mặt duỗi và trên nền xương cứng như ở đầu trên xương trụ, gần khớp khuỷu; đầu trên xương chày, gần khớp gối; số lượng từ một đến vài hạt.
Hạt thấp dưới da trong viêm khớp dạng thấp
2 – Cơ chế hình thành hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp
Cơ chế hình thành hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp vẫn chưa được xác định rõ ràng. Người ta cho rằng, cơ chế chính gây nên hạt dưới da là các chất trung gian gây viêm Th-185. Theo giả thuyết này, các tổn thương lặp đi lặp lại tại các vùng tì đè trên cơ thể như khuỷu tay và đầu gối, làm tổn thương các mạch máu lân cận dẫn đến tăng sinh mạch máu mới, hình thành mô hạt.
Mô tổn thương lắng đọng các phức hợp miễn dịch ở thành mạch. Chúng tác động trực tiếp hoặc gián tiếp hoạt hóa bổ thể kích thích các bạch cầu đơn nhân giải phóng IL-1, TNF, TGF-P, prostagandin và các yếu tố khác bao gồm protease, collagenase. Cuối cùng, chúng dẫn đến tân sinh mạch, lắng đọng fibrin và hoại tử chất nền mô liên kết, hình thành các hạt thấp dưới da.
3 – Hạt dưới da có ý nghĩa như thế nào trong viêm khớp dạng thấp
Mặc dù chỉ xuất hiện với tỉ lệ 20 – 25% trong các trường hợp huyết thanh dương tính, nhưng hạt thấp dưới da là một dấu hiệu có giá trị cao trong lâm sàng và là một trong 7 tiêu chuẩn chuẩn đoán viêm khớp dạng thấp ACR. Số lượng hạt thấp có sự tương quan trực tiếp với nồng độ yếu tố dạng thấp và mức độ bệnh.
Hạt thấp dưới ra lớn ở mặt dưới của cánh tay, vùng khuỷu
7 tiêu chuẩn chẩn đoán Viêm khớp dạng thấp ACR (American College of Rheumatology) 1987 bao gồm:
- Cứng khớp buổi sáng kéo dài ít nhất 1 giờ (>1h)
- Viêm ít nhất 3 nhóm khớp trong số 14 nhóm: cổ tay, ngón tay gần, bàn ngón tay, khuỷu, gối, cổ chân, bàn ngón chân (2 bên = 14).
- Sưng đau 1 trong 3 vị trí khớp của bàn tay: cổ tay, ngón gần, bàn ngón tay.
- Viêm sưng khớp có tính chất đối xứng.
- Có hạt dưới da.
- Yếu tố dạng thấp huyết thanh dương tính (kỹ thuật đạt độ đặc hiệu 95%)
- X quang điển hình (hình ảnh bào mòn, hình ảnh khớp mất vôi thành dải).
Thời gian diễn biến của bệnh phải ≥ 6 tuần.
Chuẩn đoán (+) ≥ 4/7 tiêu chuẩn.
Ngoài biểu hiện các hạt thấp dưới da, để chẩn đoán chính xác viêm khớp dạng thấp, bệnh nhân cần tìm hiểu thêm các triệu chứng khác qua các bài viết sau đây:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!